1 op de 10 medewerkers ervaart discriminatie op de werkvloer
De laatste jaren is er steeds vaker aandacht voor diversiteit en inclusie op de werkvloer. In veel gevallen maakt men gebruik van een DEI-programma voor de werving en selectie. Zo creëer je een divers en inclusieve werkcultuur waarin iedereen zichzelf kan zijn. Maar toch komt arbeidsmarktdiscriminatie nog veelvuldig voor. En ook in Nederland voelt 1 op de 10 medewerkers zich gediscrimineerd op de werkvloer.
Zo blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) en onderzoeksinstituut TNO. Voor dit onderzoek zijn 61.000 medewerkers uit Nederland ondervraagd in het vierde kwartaal van 2022. Daaruit blijkt dat 10 procent van alle medewerkers zich gediscrimineerd voelt op de werkvloer. Daarbij komen drie discriminatiegronden het vaakst voor: afkomst, leeftijd en geslacht.
Bronnen: CBS en TNO
De elf verboden discriminatiegronden
Volgens artikel 1 uit de Nederlandse Grondwet is discriminatie verboden. In totaal kennen we 11 discriminatiegronden:
- Leeftijd
- Seksuele gerichtheid
- Godsdienst en levensovertuiging
- Ras
- Geslacht
- Nationaliteit
- Handicap of chronische ziekte
- Politieke overtuiging
- Burgerlijke staat
- Soort contract
- Arbeidsduur
Onder de discriminatiegrond geslacht vallen ook discriminatiemeldingen rondom een zwangerschap. Zo komt discriminatie op basis van geslacht vaker voor bij vrouwen met 4 %. Tegenover discriminatie bij mannen is het minder dan 1 % op basis van geslacht.
Directe en indirecte discriminatie
Daarnaast is er ook een onderscheid in directe en indirecte discriminatie. Hoe herken je (in)directe arbeidsmarktdiscriminatie? In sommige gevallen is het direct duidelijk dat er sprake is van discriminatie op de werkvloer. Denk aan een ongelijke behandeling in geslacht. Of een ongelijke behandeling op basis van leeftijd of ras. Andere situaties zijn minder herkenbaar en kunnen ook ontstaan vanuit onbewuste vooroordelen.
Tip! Lees ook: Hoe ga je om met subtiele discriminatie?
Stand van zaken: discriminatierapport 2022
Hoe staat het ervoor in Nederland met het aantal discriminatiemeldingen? Volgens het landelijk rapport discriminatiecijfers over 2022 zijn werknemers tot 25 jaar in 4 procent van de gevallen slachtoffer van leeftijdsdiscriminatie. Bij de groep 65-plussers gaat het om 5 procent, die te maken heeft (gehad) met leeftijdsdiscriminatie.
De meeste meldingen vanuit anti-discriminatievoorzieningen gaan over de arbeidsmarkt: 21 procent van de ervaringen van melders speelt zich af bij sollicitatiegesprekken, promotie, de doorstroom van medewerkers en ontslag. Maar ook in de omgang met collega’s, klanten of leidinggevenden.
Bron: Rijksoverheid, rapport discriminatiecijfers 2022
Een kanttekening is dat cijfers over discriminatie vaak om een onderrapportage gaan. Want niet iedereen meldt een dusdanig voorval op de werkvloer. Soms uit angst voor de gevolgen of niet wetende waar ze de meldingen kunnen doen.
Leeftijdsdiscriminatie komt in de EU-landen het meest voor
Ook is recent een Europees duurzaamheidsonderzoek verricht van Michael Page, dit is de Nederlandse organisatie van werving- en selectiebureau PageGroup. De cijfers gaan onder andere over discriminatie op de werkvloer en daaruit blijkt dat leeftijdsdiscriminatie de meest voorkomende vorm in Europa is. Dit onderzoek is uitgevoerd onder 4.755 werknemers en werkzoekenden in mei en juni van 2022. Zo is 34% van alle ondervraagden weleens slachtoffer geweest van leeftijdsdiscriminatie. Voor de vijftigplussers geldt zelfs een percentage van 41% die dit hebben meegemaakt op de werkvloer.
Het percentage van leeftijdsdiscriminatie bij vijftigplussers is zorgwekkend. De vergrijzing neemt in Nederland toe en juist dit is een groep waar veel onbenut arbeidspotentieel in zit. Uit een nieuw onderzoek van Medical Delta blijkt zelfs dat 40% van de mensen met een pensioengerechtigde leeftijd nog steeds een aantal uur wil doorwerken.
Tip! Lees meer in het artikel over het onbenut arbeidspotentieel en welke voorwaarden gepensioneerden stellen om weer aan het werk te gaan.
Discriminatie melden
Hoe maak je een melding van discriminatie? Meldingen van discriminatie kun je doen bij een vertrouwenspersoon binnen de organisatie. Maar ook bij andere organisaties of anti-discriminatievoorzieningen (ADV’s). Denk bijvoorbeeld aan het College voor de Rechten van de Mens. Of als het om een online discriminatiemelding gaat, dan kun je terecht bij het meldpunt voor discriminatie op het internet (MiND).
Omgaan met discriminatie op de werkvloer
Discriminatie op de werkvloer wil niemand. Werknemers die discriminatie ervaren op de werkvloer zijn vaker ontevreden met hun werk. Uit het onderzoek blijkt dat medewerkers die een vorm van discriminatie meemaken op de werkvloer ook vaker verzuimen. Als werkgever of manager is het belangrijk dat je de vormen van discriminatie herkent en dit voorkomt.
Wil je weten hoe je omgaat met grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer? Leer meer tijdens een e-learning over omgaan met discriminatie op de werkvloer, discriminatie aan de telefoon of bijvoorbeeld omgaan met agressie op de werkvloer. Bekijk het overzicht voor een passende training.