Hoe herken je seksuele intimidatie op de werkvloer?
Niemand wil seksueel grensoverschrijdend gedrag op z’n werkvloer meemaken. Het kan ernstige gevolgen hebben voor het slachtoffer en wanneer het te lang kan doorgaan en niemand ingrijpt, ontstaat er een onveilige werkomgeving.
Omdat het voor veel slachtoffers nog altijd moeilijk is om hierover te praten, bijvoorbeeld uit angst voor de reacties of gevolgen voor de eigen carrière, is het belangrijk om als collega de signalen te kunnen herkennen. En om te weten wat je moet doen als je seksuele intimidatie opmerkt.
Wat is seksuele intimidatie?
Het is lastig om een waterdichte definitie te geven van seksuele intimidatie. Want zoals voor alle vormen van grensoverschrijdend gedrag geldt, is het afhankelijk van het slachtoffer waar die z’n grenzen stelt of gedrag grensoverschrijdend is. Seksueel grensoverschrijdend gedrag is seksueel van aard en gaat over iemands grenzen heen. Seksuele intimidatie kan op twee manieren plaatsvinden: fysiek en verbaal. Denk bijvoorbeeld aan ongewenste aanrakingen, het slachtoffer proberen te zoenen en seksueel getinte opmerkingen of ‘grapjes’.
Lees ook: Wat is grensoverschrijdend gedrag in de uitzendbranche?
Wanneer worden grenzen overschreden?
Sommige mensen hebben een verstandhouding met een ander waarbij ze allebei seksuele grapjes leuk vinden om naar elkaar te maken. En dat is oké. De grens wordt overschreden als de ander zich er niet prettig bij voelt. Dat kan lastig zijn om in te schatten, want soms durft diegene z’n grenzen niet aan te geven. Zeker als er sprake is van een machtsverschil, durven slachtoffers zich vaak niet te uiten. Of als het stiekem gebeurt, waardoor anderen er vaak geen weet van hebben. In totaal maakt maar 37 procent van de slachtoffers melding van seksuele intimidatie op de werkvloer. Toch zijn er signalen waardoor je als collega kan merken dat er iets speelt.
Signalen van seksuele intimidatie – de agressor
De volgende signalen komen voor bij de agressor, de persoon die het gedrag doet bij het slachtoffer. Wanneer je deze signalen herkent, kan je er bijvoorbeeld voor kiezen om hier direct wat van te zeggen:
- Doet herhaaldelijk seksuele advances
- Vraagt herhaaldelijk om dates
- Maakt seksueel getinte opmerkingen of grapjes, waaronder opmerkingen over het uiterlijk of genitaliën
- Maakt regelmatig opmerkingen over iemands geslacht of seksuele geaardheid
- Raakt iemand anders of zichzelf aan op een seksuele manier
- Stuurt provocerende en/of expliciete foto’s door
Signalen van seksuele intimidatie – het slachtoffer
Bij het slachtoffer zouden andere signalen opvallen, zoals:
- Plotseling en of vaker afwezig zijn of laat komen
- Minder productief zijn dan normaal, zoals deadlines niet halen of mindere kwaliteit afleveren
- Duidelijk ongemakkelijk, stil of angstig lijken in de buurt van een bepaald persoon of deze proberen te ontwijken
- Promoties of andere mogelijkheden om door te groeien afslaan
- Meer alcohol of drugs gebruiken
Wat kan ik doen als ik signalen oppik van seksueel grensoverschrijdend gedrag?
Als je een of meerdere signalen oppikt die kunnen duiden op seksueel grensoverschrijdend gedrag, kun jij helpen door actie te ondernemen. Voor het slachtoffer is het vaak lastig om dit gedrag te stoppen, maar samen met een collega sta je sterker. Er is niet een perfecte manier om hiermee om te gaan, maar er zijn een aantal opties die je als ‘buitenstaander’ hebt.
1. Spreek je uit als het gebeurt
Als je wil laten weten dat wat er gebeurt niet oké is, kun je meteen uitspreken. Het gaat te ver om te zeggen ‘Wie zwijgt stemt toe’, maar als je je uitspreekt doorbreek je wel de zwijgcultuur die vaak rond seksueel grensoverschrijdend gedrag hangt.
2. Benader het slachtoffer onder 4 ogen
Ga het gesprek aan met het slachtoffer onder vier ogen en vraag of alles oké is. Laat weten dat je graag wil helpen als er iets aan de hand is en dat hij/zij je kan vertrouwen.
3. Vertel wat je gezien hebt
Het kan voor een slachtoffer in veel gevallen al helpen dat je duidelijk maakt dat jij hebt gezien wat er gebeurde. Vaak gaan slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag aan zichzelf twijfelen over wat er is gebeurd. Ze denken dat ze het misschien zelf hebben uitgelokt of dat ze overdrijven en het allemaal niet zo erg was wat er gebeurde. En misschien is hetgeen wat je zag niet zoals het leek en zijn de grenzen van het slachtoffer niet overschreden.
4. Laat het melden over aan het slachtoffer
Het is misschien verleidelijk om te doen, maar laat het aan het slachtoffer om melding te maken van wat er is gebeurd. Er kan dan namelijk nogal wat afkomen op het slachtoffer. Misschien wil hij of zij geen melding maken of even de tijd nemen om het te verwerken.
Wanneer jij de signalen kan herkennen dat er seksueel grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt op de werkvloer, kan je bijdragen aan de oplossing. Iedereen wil een veilige werkomgeving en dit gedrag past daar niet bij. Wil je meer leren over (seksueel) grensoverschrijdend gedrag en hoe je hiermee omgaat? Kijk dan eens bij onze trainingen en e-learnings over dit onderwerp.