Meer meldingen van grensoverschrijdend gedrag binnen de zorg en de horeca

Aanrakingen, schunnige opmerkingen, gefluit, pestgedrag, discriminerende opmerkingen en/of grappen achter je rug om. Allemaal vormen van mogelijk grensoverschrijdend gedrag. Maar hoe weet je dat zeker? 

Steeds vaker hoor je in het nieuws meldingen over grensoverschrijdend gedrag. Zo ook dat er meer meldingen komen van grensoverschrijdend gedrag in zowel de zorg als de horeca. Zo blijkt uit een recente publicatie uitgevoerd door het CBS en TNO, in samenwerking met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In dit artikel zetten we de feiten en cijfers voor je op een rij. 

Wanneer is er sprake van grensoverschrijdend gedrag?

Hoe weet je of bepaald gedrag ook grensoverschrijdend is? Dit kan bijvoorbeeld gaan om seksuele intimidatie, pesten, schreeuwen of agressie op de werkvloer.

Of gedrag als grensoverschrijdend wordt ervaren, hangt af van de persoon die het ondergaat. Het oordeel over wat (verbaal of lichamelijk) toelaatbaar is, is namelijk subjectief. Wat voor de ene medewerker acceptabel kan zijn, kan voor een ander als onacceptabel worden ervaren. Hierdoor is de beleving van grensoverschrijdend gedrag per individu verschillend.

Meer meldingen van grensoverschrijdend gedrag

In 2023 gaf 17 procent van de ondervraagden uit het grootschalige enquêteonderzoek aan dat ze – in de afgelopen twaalf maanden – te maken hebben gehad met grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Waarbij één derde van het zorgpersoneel regelmatig te maken heeft met grensoverschrijdend gedrag. En één op de vijf medewerkers in de horeca grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer ervaart.  

Bron: publicatie CBS en TNO

Meer vrouwelijke slachtoffers

Ongewenst gedrag komt meer dan gemiddeld voor onder vrouwelijke werknemers, en onder werknemers die relatief veel contact met anderen hebben tijdens hun werk. Met uitzondering van de zorg waar zowel mannen met 29 procent en vrouwen met 30 procent vrijwel even vaak last hebben van ongewenst gedrag. Daarbij hebben vrouwen uit dit onderzoek meer te maken met vormen van seksuele intimidatie en bij mannen gaat het hierbij vaker om pestgedrag en geweld.

Lees ook: Steeds meer meldingen van grensoverschrijdend gedrag

Beroepen met veel menselijk contact

“Twee beroepen waarbij je veel te maken hebt met externen en dat is geen toeval”, zegt arbeidsrechtadvocaat William Seijbel. Het lijkt erop dat juist het vele contact met anderen op de werkvloer zorgt voor een toename van ongewenst gedrag, zegt Seijbel. Hij merkt dat het aantal meldingen de afgelopen tijd flink toeneemt. Dat kan ook te verklaren zijn, doordat men zich steeds eerder durft uit te spreken.  Want er is ook steeds meer aandacht voor en mensen durven eerder melding te maken van grensoverschrijdend gedrag als ze het herkennen.

Impact voor uitzendprofessionals

Hoewel in het nieuws recent werd gesproken over grensoverschrijdend gedrag onder zorgmedewerkers en horecapersoneel, is dit ook relevant voor uitzendprofessionals die met hen samenwerken. Wees je ervan bewust dat zulke situaties zich nog altijd voordoen. Zorg ervoor dat de uitzendkrachten zich prettig en veilig voelen. Hoe draag je daaraan bij?

• Zorg voor heldere richtlijnen: maak afspraken over wat wel en niet kan.
• Creëer een veilige werkomgeving: zorg voor een veilige werkomgeving. Een simpele vraag en incheck bij de ander kan al veel doen om te achterhalen hoe iemand zich voelt.
• Geef training: zorg voor bewustwording en help medewerkers om vormen van grensoverschrijdend gedrag te herkennen.
• Maak het bespreekbaar: laat medewerkers weten waar ze terechtkunnen bij vragen of het maken van meldingen.

Grenzen stellen

Gemiddeld genomen gaat er een lange tijd overheen vanaf het moment waarop grensoverschrijdend gedrag plaatsvond tot het melden daarvan. Uit cijfers van Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd blijkt dat het gemiddeld zes maanden duurt, voordat iemand melding maakt van de situatie. Vaak overheersen gevoelens van onzekerheid, angsten en schuld. Maar ook angst voor oordelen van anderen in de vorm van victim blaming. Ook blijkt uit onderzoek dat mensen vaak twijfelen over situaties die ze meemaken. Zo weet men niet altijd zeker of ze te maken hebben gehad met een vorm van grensoverschrijdend gedrag. Daar heeft Movisie een handige tool in de vorm van een webapp voor bedacht. 

Aan de hand van een vragenlijst geef je de geschetste situatie aan en dan krijg je een uitslag in de vorm van gekleurde vlaggetjes met het resultaat. Waarbij een ‘rode vlag’ ernstig en alarmerend is rondom seksueel grensoverschrijdend gedrag. Bij een ‘grijze vlag’ is de situatie onduidelijk en bij een ‘groene vlag’ lijkt diegene niet over de grens te gaan. Met een kanttekening wanneer die persoon dat wel zo ervaart je ook een grens overgaat. 

Lees ook: Zo herken je grensoverschrijdend gedrag met de webapp van Movisie

Aandacht voor elkaar

Kortom, grensoverschrijdend gedrag is een groeiend probleem, vooral in beroepen met veel menselijk contact. Dankzij meer aandacht rondom grensoverschrijdend gedrag durven mensen het nu sneller te melden. Toch blijft het belangrijk om bewustwording te vergroten en veilige werkplekken te creëren, zodat iedereen met respect wordt behandeld.