Mogelijk drastische wijziging arbeidsmarktbeleid. Welke kansen liggen er voor de uitzendbranche?

Henriette Postma 11 juni 2021 4 min

Categorieën: Uitzend-cao, Wet & Regelgeving

Wat is er afgesproken in het SER-akkoord?

De rode draad in het SER-akkoord is dat structureel werk ingevuld moet worden met arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd. Het rapport van de SER is voor een overgroot deel gebaseerd op het rapport van de commissie-Borstlap en in lijn met de Wet arbeidsmarkt in balans. In het ontwerpadvies wordt een breed pakket aan maatregelen voorgesteld. Het is nu aan het nieuwe kabinet om te bepalen wat hiermee gebeurt. We moeten afwachten welke adviezen opgenomen worden in het nieuwe regeerakkoord. Voor een aantal adviezen zijn wijzigingen nodig op het gebied van wet- en regelgeving. Dit zal dan ook niet eerder doorgevoerd kunnen worden dan medio 2024. Maar voor de uitzendbranche zouden een aantal adviezen wél eerder terug kunnen komen in een nieuwe uitzend-cao.

Hoofdlijn 1: Werkgeverschap aantrekkelijker maken

Wat kunnen werkgevers in hoofdlijnen verwachten? Het blijft mogelijk om tijdelijke contracten te sluiten. De basis blijft: drie tijdelijke arbeidsovereenkomsten in een periode van drie jaar. De SER adviseert wel om de huidige onderbrekingsregel te laten vervallen. Op dit moment is het nog zo dat als een werknemer langer dan zes maanden niet gewerkt heeft voor een werkgever, de telling van de keten weer opnieuw kan beginnen. Dit betekent dat, wanneer een uitzendkracht weer aan het werk gaan bij een oude werkgever (ongeacht de termijn), er doorgeteld moet worden binnen de periode- en ketenregeling. Er wordt wel gesproken over een administratieve vervaltermijn. De concrete invulling hiervan wordt niet duidelijk gemaakt.

Hoofdlijn 2: Oproepcontracten afschaffen

Verder adviseert de SER om oproepcontracten volledig af te schaffen. Hiervoor in de plaats komen contracten met een kwartaal- of jaar-urennorm. Er wordt hiervoor wel een uitzondering gemaakt voor studenten en scholieren. Naast het inperken van de flexibiliteit, het stimuleren van zoveel mogelijk arbeidscontracten voor onbepaalde tijd, wil de SER de interne wendbaarheid van bedrijven vergroten. Onder andere doordat bedrijven, in het geval van bedrijfseconomische omstandigheden, de arbeidsduur van werknemers (tijdelijk) met 20 procent kunnen verlagen.

Flexibiliteit nog wel mogelijk

Betekent dit dat er nog steeds ruimte is voor flexibiliteit? Ja! Er blijft ruimte voor tijdelijke arbeidsovereenkomsten, uitzendovereenkomsten en ook voor zelfstandigen in de arbeidsmarkt. Het SER-rapport geeft erkenning voor de allocatie- en opstapfunctie die uitzendwerk vervult. Wel wordt geadviseerd dat flexibele arbeid ingezet moet worden voor de invulling van piek en ziek en niet als structurele oplossing. De belangrijkste doorn in het oog: de inzet van flexibele arbeid als concurrentiemiddel op arbeidsvoorwaarden. Nog een situatie waar men van af wil: de schijnzelfstandigheid van zelfstandigen. Om dit tegen te gaan moet er een minimumtarief ingevoerd worden. Verdien je onder dit minimumtarief (tussen de 30 – 35 euro) dan wordt de “zelfstandige” automatisch als werknemer beschouwd via het rechtsvermoeden. Het is dan aan de werkgever om te bewijzen dat dit niet zo is.

Gevolgen uitzendbranche

In het ontwerpadvies zijn specifieke voorstellen opgenomen die impact hebben op de uitzendbranche. De ABU en de NBBU zijn blij met de erkenning van de allocatie- en opstapfunctie van de branche en reageren (op hoofdlijnen) positief op het SER-advies. Dit biedt de mogelijkheid om snel het onderhandelingstraject met de vakbonden (weer) op te pakken. Voor de branche zou dit kunnen betekenen dat een aantal adviezen van de SER in de uitzend-cao opgenomen worden. Dit zou betekenen dat deze adviezen, sneller tot uitvoering gebracht zou kunnen worden. Misschien al met ingang van 1 januari 2022? We wachten de verdere onderhandeling af.

Impact voor de uitzendbranche

Welke impact kunnen we verwachten voor de uitzendbranche? De belangrijkste wijziging is dat de fasensystematiek korter wordt. Zo wordt voorgesteld om de eerste fase (fase A / 1-2) te verkorten van 78 gewerkte weken naar 52 gewerkte weken. De volgende fase (Fase B / 2) moet ingekort worden naar zes contracten in maximaal twee jaar. Een totale flexibele periode dus van drie jaar in plaats van de huidige vijfenhalf jaar. Uitzendkrachten moeten verder recht krijgen op gelijkwaardige arbeidsvoorwaarden. De arbeidsvoorwaarden moeten dan ten minste gelijkwaardig zijn aan de arbeidsvoorwaarden van werknemers die bij de inlener hetzelfde werk doen. Voor pensioen wordt een uitzondering gemaakt. Dit moet toegroeien naar een marktconform niveau. Verder is de kans groot dat uitzendkrachten eerder pensioen gaan opbouwen, dan nu het geval is. Een ander belangrijk speerpunt is dat de SER adviseert dat “het kaf van het korten” gescheiden moet worden. De SER adviseert daarom een verplichte certificering met bijbehorende handhaving.

Kansen voor de uitzendbranche

Die zijn er absoluut. De kans is groot dat uitzendwerk duurder wordt. Dit betekent dat het nog belangrijker wordt het om focus te hebben op de (eigen) toegevoegde waarde. Uitzenden biedt een oplossing voor tijdelijke personeelsbehoefte (‘piek en ziek’) van bedrijven. Binnen de branche zijn er specialisten waardoor ingespeeld kan worden op de (tijdelijke) inzet van specialisten. En laten we vooral niet vergeten dat de branche een belangrijke rol speelt in het bij elkaar brengen van vraag en aanbod. De uitzendbranche heeft kennis van de arbeidsmarkt, is gespecialiseerd in werving- en selectie en kan daardoor zorgen voor de juiste match. Niet alleen op het gebied van reguliere werving en selectie, ook door de brug te vormen naar de bemiddeling van specifieke doelgroepen. Conclusie: De uitzendbranche kan een belangrijke bijdrage blijven leveren in het voorkomen van werkloosheid en het stimuleren van een duurzame arbeidsmarkt. Daarmee sluit de uitzendbranche mooi aan op de uitgangspunten van het SER-rapport.