Moet je je recruitmentinspanningen opschalen of niet? Moet het employer branding-budget flink omhoog? Zulk soort vragen kun je naar aanleiding van het rapport ‘De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2026’ van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) beantwoorden. Natuurlijk zal het per sector of wervingsdoelgroep verschillen, maar over het algemeen is het macrobeeld duidelijk. De arbeidsmarkt wordt (nog) krapper en er komen grote aantallen vacatures aan.
Begin juli 2021 presenteerde het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) haar prognoses voor ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Het ROA doet dit als sinds de begin jaren ’90 om de twee jaar. Het ROA splitst de verwachtingen uit naar studierichting (108), beroepsgroep (113) en sector (21). Voor iedere recruiter dus eigenlijk wel verplicht leesvoer.
Het ROA verwacht dat tot 2026 in totaal bijna 2 miljoen vacatures zullen ontstaan. Dit is de som van de werkgelegenheidsgroei (dus meer mensen) en de vervangingsvraag. En juist die vervangingsvraag is de komende jaren heel erg hoog. Er gaan veel babyboomers met pensioen. Daartegenover staat een instroom van ‘slechts’ 1,6 miljoen mensen.
Voor het berekenen van de uitbreidingsvraag wordt gekeken naar economische ontwikkelingen, de participatiegraad (hoeveel mensen kunnen en willen werken en gaan dat ook daadwerkelijk doen) en de ontwikkelingen binnen sectoren. Bijvoorbeeld als medewerkers door computers of robots worden vervangen heeft dat uiteraard gevolgen voor de werkgelegenheid.
De totale uitbreidingsvraag voor de Nederlandse arbeidsmarkt tot 2026 zal naar verwachting 254.000 werkenden zijn. De coronapandemie heeft een negatief effect op de groeicijfers. De groei van de werkgelegenheid is de komende 4 jaar bijna de helft lager dan het gemiddelde van de afgelopen 22 jaar. In de periode tot 2026 hebben naar verwachting 7 van de 21 sectoren te maken met een krimp in werkgelegenheid. Dat betreft de sectoren voedings- en genotmiddelenindustrie, chemische industrie, overige industrie, bouw, overheid, financiële dienstverlening en cultuur, sport en recreatie.
De grootste jaarlijkse groeiers, volgens de voorspellingen, zijn: de zorg (1%), de horeca (1,2%), verhuur en overige zakelijke dienstverlening (1,5%) en ICT (1,8%).
Vervangingsvraag is de vraag naar arbeid doordat mensen die de arbeidsmarkt verlaten, vervangen moeten worden. Dat kan bijvoorbeeld komen door arbeidsongeschiktheid, verhuizing naar het buitenland, vrijwillige terugtreding van de arbeidsmarkt of pensionering. De prognoses gaan er vanuit dat de komende 6 jaar ruim 1,67 miljoen personen vervangen moeten worden. Dit is overigens vooral het gevolg van een sterk stijgend aantal mensen dat met pensioen gaat.
Uitgesplitst naar beroepsgroep ziet het plaatje er als volgt uit:
Bron: Bakens, J., Bijlsma, I., Dijksman, S., Fouarge, D., & Goedhart, R. (2021). De arbeidsmarkt naar opleiding en beroep tot 2026. ROA. ROA Reports No. 005
De beroepsgroep transport en logistiek is het meest opvallend. In de komende zes jaar moeten daar 4 op de 10 medewerkers vervangen worden. In totaal 276duizend personen. En dan groeit deze sector ook nog. In totaal worden zo’n 285duizend vacatures verwacht voor de komende 6 jaar. Recruiters in de sector transport en logistiek zullen het de komende jaren dus druk krijgen.
Voor de andere beroepsgroepen valt het procentueel gezien wellicht mee, maar gaat het toch regelmatig om ruim 200.000 personen die ter vervanging geworven moeten worden. Kijk bijvoorbeeld naar de dienstverlenende beroepen, commerciële beroepen, de bedrijfseconomische en administratieve beroepen en de technische beroepen.
Naast vraag naar arbeid is er natuurlijk ook aanbod. Aanbod bestaat vooral uit schoolverlaters, maar dit kunnen ook personen zijn die terugkeren in het arbeidsproces na langdurige arbeidsongeschiktheid, werkloosheid of bijvoorbeeld na het verrichten van (mantel-)zorgtaken. In de komende 6 jaar stromen bijna 1,6 miljoen schoolverlaters de arbeidsmarkt in. De instroom op mbo2/3-niveau daalt. De instroom van schoolverlaters met een mbo 4, bachelor en master stijgt.
Of jij het als recruiter heel erg druk gaat krijgen of juist minder druk, hangt heel erg af van de sector en de beroepsgroepen waarin je actief bent. Lees daarom vooral het ROA-rapport, om in ieder geval een indicatie te krijgen. Want, het zijn en blijven voorspellingen en de werkelijkheid is weerbarstig!
Lees het rapport hier.