“Sourcen moet onderdeel zijn van je recruitmentmix”
Gordon en Kim Lokenberg zijn recruiter in hart en nieren. Maar bovenal zijn ze sourcer. Het liefst speuren deze sourcing intelligence experts de hele dag zoekmachines en databases af, op zoek naar de beste kandidaten. Gordon zit al twintig jaar in recruitment, waarvan hij al vijftien bezig is met sourcen. Hij besmette Kim zeven jaar geleden met zijn enthousiasme voor het vak. “Wij doen natuurlijk ook full-cycle recruitment, maar voor ons is sourcen de basis.”
Waarom is sourcen de basis?
Gordon: “Wij beginnen altijd met sourcing, waar veel andere recruiters vaak beginnen met vacatures adverteren. De reden hiervoor is eigenlijk heel simpel. Als je adverteert kan je zo 400 reacties krijgen, waarvan ik er dan 390 moet afwijzen. Ik gebruik die tijd liever om tien mensen te benaderen waarvan ik zeker weet dat ze het kunnen.”
Kim: “Veel mensen zeggen dat sourcing alleen maar gunstig is in een tijd dat er veel werkzoekenden zijn. Dat betwisten wij. Cijfers wijzen uit dat een hoog percentage van de arbeidsmarkt latent werkzoekend is. Deze mensen komen niet zo maar op een werkenbij-pagina. Met sourcing kun je een bedrijf onder de aandacht brengen van een kandidaat, waar ze zelf misschien nooit aan gedacht hebben. Wij kijken net even iets anders dan een gemiddelde recruiter. Wij kijken naar het potentieel van iemand en of we iemand daar ook echt zien zitten.”
Wat is het verschil tussen sourcen en searchen?
Kim: “Het verschil tussen searchen en sourcen is dat sourcen begint met research, waar je bij searchen begint met zoeken op een functietitel in LinkedIn. Wij willen eerst weten waar we naar moeten zoeken. Vervolgens doen we research naar wat dat precies inhoudt. Pas dan gaan we daadwerkelijk op zoek. Er zit een strategie achter. Als mensen searchen pakken ze LinkedIn of een cv-database als Monsterboard erbij en gaan ze zoeken op de functietitel, bijvoorbeeld ‘accountmanager’. Wat voor accountmanager zoek je dan? Zelf ben ik ook accountmanager geweest. Toen ik vervolgens op zoek ging naar een andere baan werd ik constant gebeld over salesfuncties. Dat is iets compleet anders dan wat ik deed. En dat is het probleem bij searchen. Een functietitel heeft niet altijd dezelfde inhoud. Dat is waar je bij sourcing wat verder gaat. Het zou kunnen dat wij op zoek gaan naar een accountmanager, terwijl we in de zoekopdracht het woord ‘accountmanager’ niet eens gebruiken.”
Gordon: “De scheidslijn tussen die twee is maar heel dun. Ik denk dat het sourcen wordt op het moment dat je technieken toe gaat passen, die je bij het surfen op het internet niet gebruikt. Ik hoop dat de komende jaren steeds meer duidelijk wordt dat sourcing en recruiting twee heel aparte functies zijn.”
Hoe begin je met sourcen?
Gordon: “Als je een aanvraag krijgt, dan ga je eerst die functie bespreken. Begrijp je wat de functie inhoudt en wat voor persoon ze zoeken? Dan bekijk je of je de ingewikkelde dingen uit moet zoeken. Bij sommige functies is het heel straightforward. Maar als je bijvoorbeeld een IT-vacature moet vervullen, zoals een Java-developer, moet je natuurlijk wel weten welke vaardigheden deze moet hebben. Daar is research voor nodig. Pas dan ga je zoeken naar kandidaten. Wij beginnen altijd met drie tot vijf testprofielen. Die bespreek je met elkaar, zodat je weet of je de intake en de briefing goed begrepen hebt. En dan kun je losgaan. Zo zie je: er zijn heel veel stappen in het proces voor je met een kandidaat komt.”
Kim: “Sourcen gaat over strategie. Pas als je die hebt bepaald ga je kijken welke tools je nodig hebt. Iedereen heeft daar z’n eigen modus in. Sourcen is trial-and-error. Vind ik wat ik zocht? Want als dat niet zo is, ga ik iets anders proberen. Wij proberen ook buiten de gebaande paden te gaan. Als je alleen maar zoekt op LinkedIn, ben je wat mij betreft geen sourcer. Het is de basis, maar we proberen ook naar andere dingen te kijken, zoals meet-ups of facebookgroepen. Het ligt helemaal aan de rol waar je voor sourcet en waar die mensen zich bevinden. Je kunt wel een ZZP-timmerman zoeken op LinkedIn, maar bevindt hij zich daar wel? En kijkt hij daar wel elke dag op? Dat is sourcing voor mij: de doelgroep bepalen, de strategie uitdenken en dan zoeken.”
Wat zijn de lastige kanten van sourcen?
Kim: “De tools veranderen steeds met de tijd. Denk bijvoorbeeld aan Facebook. Vroeger kon je daar heel makkelijk op sourcen. Maar toen het schandaal met Cambridge Analytics voorbijkwam, hebben ze Facebook helemaal dichtgegooid. Bij sourcing is het belangrijk om webpagina’s te ontleden. Hoe je het beste mensen eruit kan krijgen. En dat verandert elke dag. Algoritmes veranderen, de beveiliging verandert. Ik gaf een keer in de middag een sourcetraining. In de ochtend had ik alles nog getest, maar tijdens de training werkte het opeens niet meer. Daar sta je dan met je mond vol tanden. Maar dat is ook het mooie van sourcen. Je moet altijd je ogen openhouden.”
Gordon: “Bij sourcing leef je in de waan van de dag, hoe de tools op dat moment opereren. Recruitment verandert ook, maar veel langzamer. Als sourcer moet je een open mindset houden. Een trucje dat je twee jaar geleden hebt geleerd, kan nu zo maar ‘stuk’ zijn. Het zijn niet alleen de websites die veranderen, maar ook hoe ze geïndexeerd worden in de zoekmachines. De ene zoekmachine kan andere resultaten opleveren dan een andere, terwijl je zoekopdracht precies hetzelfde is.”
Wat houdt de term ‘Boolean search’ precies in?
Gordon: “Voor het sourcen gebruiken wij een techniek die Boolean Search heet. Boolean search komt van George Boole, een wiskundige die leefde in de 19e eeuw. Hij bedacht de operators AND, OR en NOT. Dat zijn veelgebruikte termen om te zoeken in databases. Zo kun je verfijning toevoegen in je search. Er zijn nog meer operators, maar AND, OR en NOT vormen de basis. Wat je vaak ziet gebeuren bij searchen is dat mensen alleen maar AND, AND en AND vragen. Sourcers passen juist vaak NOT toe. Zo zie je wie aan het searchen is en wie aan het sourcen.”
Zou iedere recruiter sourcing in moeten zetten?
Gordon: “Sourcing moet onderdeel zijn van je recruitmentmix. Het is een must. Anders mis je gewoon echt wat. Je kan je tijd besteden aan het plaatsen van een advertentie, waar misschien niemand op reageert. Of waar tientallen mensen op reageren die je vervolgens moet afwijzen. In plaats daarvan kan je ook gericht zoeken naar degene die je wilt hebben. Met sourcingtechnieken kan je dat heel snel doen. En heel snel een selectie van drie of vier mensen bij een klant of hiring manager neerleggen. De volgende stap is die mensen benaderen.”
Kim: “Sourcing wordt vaker ingezet voor high-end vacatures. Maar er zijn ook kleinere organisaties die wel een werkenbij-website hebben, maar nog weinig naamsbekendheid en niet het budget om een gelikte werkenbij-website te bouwen. Sourcing kan je employer brand versterken, doordat je in bepaalde groepen gaat sourcen en een contact opneemt met potentiële kandidaten. Dan sta je voor relatief lagere kosten in the picture. Voor een klant hebben we 450 mensen gevonden die in de regio voor hem konden werken. En die hadden nog nooit van die klant gehoord. Terwijl ze voor hetzelfde werk nu 3 kwartier moesten reizen.
Kan iedereen een goede sourcer worden?
Gordon: “Wij zijn twee recruiters die toevallig heel goed kunnen sourcen, maar ik ken ook recruiters die helemaal niet kunnen sourcen of sourcers die niet kunnen recruiten. Niet iedereen heeft het benodigde inzicht om een goede sourcer te worden. Soms is een vacature zo specifiek, dat je heel diep moet graven. Niet iedere recruiter hoeft dat op dagelijkse basis te doen. Dan mis je met name de ervaring. Voor dergelijk graafwerk heb je sourcers als wij nodig. Die precies weten hoe je die ene persoon vindt met de vaardigheden die misschien maar 10 mensen op de wereld hebben.
Kim: “Als sourcer moet je een beetje Magnum P.I. zijn. Een sourcer is nieuwsgierig, internet savvy en goed in ontleden. En je moet een doorzetter zijn. Als het niet lukt, en dat gaat de eerste paar keer echt voorkomen, moet je door blijven gaan. Niet iedereen kan dat. En dat is ook niet erg. Het is geen trucje wat je doet, sourcen is een vakgebied. Word ook niet boos op jezelf als het niet lukt. Maar door sourcing leer je ook de markt weer beter kennen. Haal voor jou eruit wat er wel in zit. Sommige mensen vinden sourcen ook helemaal niet leuk om te doen. Wij toevallig wel. Maar wij vinden andere aspecten van recruitment dan weer minder leuk.”
Wat doe je als je goede kandidaten gevonden hebt?
Kim: “Sourcing is de laatste paar jaar erg veranderd. Waar het van origine het identificeren en vinden van de potentiële kandidaten was, is het nu identificeren, vinden en benaderen. Daar zijn wij het niet altijd mee eens, maar dat is wel hoe de markt het nu ziet. Veel bedrijven willen dat extra stapje erbij hebben. Maar sourcers benaderen kandidaten heel anders dan recruiters. Ze doen het doorgaans wat frivoler. Zo ken ik iemand die altijd een videootje bij zijn e-mail doet of iemand die veel emoticons gebruikt in z’n teksten. Ik wil niet alle recruiters over één kam scheren, want er zijn genoeg die ook innovatieve dingen doen, maar veel houden het vaak wat zakelijker.
Gordon: “Een goed voorbeeld hiervan zie ik nog dagelijks in mijn inbox van LinkedIn. Ik krijg regelmatig een massamailtje over een Java-functie, omdat ik die vaardigheid ooit opgedaan heb. Een goede sourcer doet dit niet, iedereen dezelfde e-mail sturen. Sourcen is één-op-één. Elk profiel heb je goed gelezen voor je mensen gaat benaderen. Een goede sourcer weet tegen wie hij praat. Een goede recruiter ook trouwens, maar het gaat nu over sourcen.”
Zijn er nog Do’s en Dont’s?
Gordon: “Doe altijd een goede intake. Dit moet je altijd zelf doen en niet overnemen van een recruiter. Want als je er zelf bij zit, kan je doorvragen. Dan kom je achter het hart van de functie en weet je wat je kan gaan zoeken.
Kim: “En zorg dat je blijft leren. Als jij zes jaar geleden een training hebt gedaan en daar vervolgens niets mee gedaan hebt, kan je die weggooien. Dan weet je misschien nog wat van AND OR and NOT is, maar er kan intussen heel veel veranderd zijn.”
Gordon: “Voorkom tunnelvisie. Elke zoekopdracht die je doet moet je opnieuw invoeren. Anders denk je dat een zoekopdracht die ooit succesvol was, dat deze keer ook gaat zijn. En je moet ook niet denken dat je altijd terug kan grijpen op dezelfde platformen. Daarbij zijn sommige mensen niet secuur met het opschrijven van hun searchstring. Kleine typfoutjes maken een groot verschil, zoals een spatie of een punt te veel. Het gebeurt iedere keer weer in een training als ik mensen vraag een searchstring over te schrijven. Altijd gaat het wel bij minimaal één iemand mis.
Kim: “Sla je searchstrings niet op. Ik zie regelmatig dat mensen een Excel-bestand bijhouden met de searchstrings die ze hebben gebruikt Maar als je dat doet, houd je je blik niet open. Ik begin zelf bij iedere search helemaal van voren af aan. Met een frisse blik. Als iemand mij vraagt wat mijn favoriete searchstrings zijn, help ik ze daar niet mee. Want ik weet helemaal niet wat ze zoeken.”
Hebben jullie nog een laatste tip?
Kim: Je moet continu dingen blijven proberen, maar je moet wel weten wat je aan het doen bent. Je moet je kennis up-to-date houden, anders vervalt je basis. Vooral bij mensen die net beginnen: probeer elke dag even een half uurtje te sourcen voor een vacature die je open hebt staan. Ga op internet kijken waar je meer over sourcing kan vinden. Er zijn veel artikelen, blogsites en video’s over sourcen te vinden. Er zijn veel wegen die naar Rome leiden. Als je het echt leuk vindt, raad ik absoluut aan om een training te volgen.
Kim Lokenberg stapte na 20 jaar in de internationale reclamewereld over naar het recruitmentvak. Nu is ze sourcing & talent acquisition specialist. Haar man Gordon Lokenberg is naast sourcing specialist, recruiter en trainer. Hij won in 2012 de Global People Sourcing Contest. Gordon geeft voor de Academy for Recruitment de Searchtraining in de opleiding Recruitment Professional en Sourcetrainingen. Samen runnen ze Sourcing en Recruitmentbureau The Lokenbergs.