Stand van zaken certificeringsplicht in Jaarrapportage Arbeidsmigranten
In 2020 werd het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten onder leiding van Emile Roemer ingesteld. Het Aanjaagteam deed een flink aantal aanbevelingen om misstanden jegens arbeidsmigranten aan te pakken. Door het kabinet worden deze aanbevelingen uitgewerkt in wet- en regelgeving en concrete acties. In de jaarrapportage Arbeidsmigranten 2022 wordt de voortgang geschetst van de uitvoering van de aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten. Een van de belangrijkste speerpunten bij het aanpakken van de misstanden richt zich op de uitzendbranche. Een certificeringsplicht voor uitzendbureaus moet ervoor zorgen dat de situatie van arbeidsmigranten verbetert.
Betere beheersing uitzendbranche
Het betreft een indrukwekkend aantal maatregelen, die naar verschillende thema’s onderverdeeld zijn, zoals huisvesting, gezondheid en welzijn van arbeidsmigranten en betere beheersing van de uitzendsector. Met name dit laatste wordt voortvarend aangepakt. De contouren voor een certificeringsstelsel zijn inmiddels duidelijk en per 2025 moet iedere organisatie die zich bezighoudt met het uitlenen van personeel een certificaat hebben.
Alle maatregelen voor de bescherming van arbeidsmigranten
In het Jaarverslag Arbeidsmigranten wordt daartoe een duidelijk tijdspad geschetst. Doel is een sluitend systeem opzetten waarin alleen bonafide uitzendbureaus actief zijn. Middels een certificeringsstelsel hoopt men dit te bereiken.
Planning invoering certificeringsplicht
Op 25 november 2022 is de planning van de invoering van het certificeringsstelsel uiteengezet in een brief aan de Tweede Kamer. Het bijbehorende wetsvoorstel is naar de Raad van State gestuurd voor advies. Het kabinet benadrukt dat snelheid maken gewenst is, maar dat dit niet ten koste mag gaan van de zorgvuldigheid. Met een gehaast opgezet certificeringsstelsel is het risico immers groot dat kwaadwillende ondernemers manieren vinden om het stelsel te ontduiken, denkt het kabinet.
In aanloop naar de inwerkingtreding van de certificeringsplicht wordt een reeks stappen gezet:
- Naar verwachting wordt het wetsvoorstel voor verplichte certificering in het voorjaar van 2023 ingediend.
- In 2023 wordt de certificerende instelling opgericht en vervolgens operationeel ingericht.
- De Arbeidsinspectie breidt haar capaciteit uit om haar handhavende taken te kunnen uitvoeren.
- De certificerende instelling zal in 2024 starten met het certificeren van uitleners.
- Via een ingroeipad worden uitleners gestimuleerd om uiterlijk op 1 augustus 2024 het certificaat aan te vragen.
Hoofdlijnen van het verplichte certificeringsstelsel
Welke zaken worden er komende tijd opgepakt en waar moeten uitzendondernemers rekening mee houden in het kader van deze verplichte certificering?
- De Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi) wordt aangepast. Het wordt voor alle uitleners van arbeidskrachten verboden om zonder een certificaat arbeidskrachten in Nederland uit te lenen.
- In het wetsvoorstel wordt de certificeringsplicht niet beperkt tot alleen uitzendbureaus die arbeidsmigranten tewerkstellen. De certificeringsplicht zal gelden voor alle ondernemingen die in Nederland aan terbeschikkingstelling van arbeid doen als bedoeld in de Waadi. Bovendien gaat deze verplichting ook gelden voor buitenlandse uitleners.
- De aanpassing van de Waadi richt zich niet alleen op uitzenders. Het wordt voor alle inleners verboden om zaken te doen met niet-gecertificeerde uitleners. In een campagne zullen inleners daarop gewezen worden. Inleners kunnen straks zelf kosteloos in een openbaar register controleren of de uitlener met wie zij willen samenwerken, in het bezit is van een certificaat.
- Om in aanmerking te komen voor een certificaat moeten uitleners voldoen aan vastgestelde normen over o.a. de juiste beloning en arbeidsvoorwaarden, gezond en veilig werk, kwalitatief goede huisvesting en afdracht van loonheffing en omzetbelasting.
- Als onderdeel van het certificeringsstelsel wordt ook een verplichting voor het voldoen van een waarborgsom opgenomen van €100.000.
- De controle op de certificaten wordt belegd bij een nieuwe private stichting die de rol van een certificerende instelling (CI) krijgt. De CI krijgt de bevoegdheid om aanvragen voor nieuwe certificaten te beoordelen, certificaten uit te geven, te schorsen en in te trekken. Ook zal de CI de inhoud van het normenkader opstellen en onderhouden, dat het toetsingskader vormt voor de certificering. De minister van SZW moet het normenkader goedkeuren. De CI zal de inspectie-instellingen aanwijzen en daar toezicht op houden. Deze private inspectie-instellingen zullen periodieke controles uitvoeren bij uitleners om te bepalen of zij aan het normenkader (blijven) voldoen.
- De Arbeidsinspectie zal toezicht houden op de naleving van de certificeringsplicht door uitleners en inleners. De Arbeidsinspectie kan handhavend optreden als uitleners in strijd met de wet niet gecertificeerd zijn. Of als inleners arbeidskrachten inlenen van niet-gecertificeerde uitleners.
Verslag effecten vanaf 2023
De jaarrapportage 2022 richt zich op de voortgang van de implementatie van de voorgestelde maatregelen. Vanaf de jaarrapportage 2023 zal er ook meer zicht komen op de effecten van de implementatie van de maatregelen op de positie van arbeidsmigranten. Uiteraard is het de bedoeling dat de positie van arbeidsmigranten verbetert.