Nog steeds veel meldingen van arbeidsmarktdiscriminatie
Het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft het rapport Discriminatiecijfers in 2021 gepubliceerd. Het rapport combineert de cijfers uit verschillende bronnen. Uiteraard wordt ook over arbeidsmarktdiscriminatie gerapporteerd.
Aantal meldingen discriminatie stijgt
Het aantal meldingen van discriminatie is in 2021 flink gestegen. Dit komt vooral door de coronamaatregelen. Veel klagers vinden dat ze gediscrimineerd worden omdat ze bijvoorbeeld geen mondkapje willen dragen en waardoor de toegang tot een gebouw of event geweigerd wordt. Toch is het aantal klachten en meldingen over discriminatie een fikse onderschatting van het daadwerkelijke aantal incidenten. Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat slechts een op de vijf mensen die discriminatie ervaren daar melding van maakt. Die melding kan ook bij een manager of vertrouwenspersoon gedaan worden. Uiteindelijk wordt slechts 3% van alle meldingen bij officiële instanties, zoals de Politie of het College voor de Rechten van de Mens, gedaan.
Discriminatie op de arbeidsmarkt
Veel meldingen van discriminatie hebben te maken met arbeidsmarktdiscriminatie. Naar maatschappelijk terrein is het de meest voorkomende vorm van discriminatie. Vooral de discriminatiegronden herkomst, leeftijd en geslacht worden veelvuldig genoemd.
Discriminatiegrond herkomst
De meeste meldingen over arbeidsmarktdiscriminatie hebben te maken de herkomst van personen. Veel mensen die hierover melding maken hebben het gevoel dat zij vanwege hun niet-Nederlandse herkomst bij een sollicitatie zijn afgewezen. Natuurlijk wordt dit over het algemeen niet expliciet gezegd bij de afwijzing. Sommige melders hebben daarom zelfs een sollicitatiebrief gestuurd met een Nederlands klinkende naam en werden dan wel uitgenodigd. Ook krijgen melders te horen dat ze de Nederlandse taal niet voldoende beheersen, terwijl zij van mening zijn dat dat wel zo is.
In april 2022 concludeerde het Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS) in een verkennende literatuurstudie zelfs dat er duidelijk bewijs is dat institutioneel racisme in Nederland bestaat op de arbeidsmarkt.
Discriminatiegrond geslacht
Ook discriminatie op grond van geslacht wordt vaak gemeld. Veel van deze meldingen hebben te maken met zwangerschap of (pril) moederschap. Bijvoorbeeld het beëindigen of intrekken van een arbeidscontract bij zwangerschap, of ontbrekende mogelijkheden tot kolven tijdens werktijd.
Uiteraard zijn er meldingen over vacatures waarbij expliciet om mannen of vrouwen wordt gevraagd: bijvoorbeeld een baan voor ‘stoere jongens’ of een vacature voor een ‘leuke dame’.
Discriminatiegrond leeftijd
Bij leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt gaat het vaak over vacatures waarin expliciete leeftijdsgrenzen aangegeven worden. Er wordt om jonge kandidaten gevraagd, of een leeftijdsgrens van 25 jaar aangegeven. Zelf trof ik vorig jaar nog een vacature aan waarin de VVD vraagt om een jonge liberaal. Deze jonge liberaal zou nota bene de persoonlijk assistent worden van de VVD-woordvoerster arbeidsmarktbeleid.
Het rapport vervolgd: Daarnaast zijn er ook meldingen van personen die zelf leeftijdsdiscriminatie bij hun zoektocht naar een nieuwe baan hebben ervaren. Soms is dit expliciet geuit door een recruiter, soms hebben melders alleen het vermoeden dat hun leeftijd een reden is voor een afwijzing.
Arbeidsmarktdiscriminatie tegengaan
Voor het derde jaar op rij is het aantal meldingen van discriminatie bij officiële instanties gestegen. Dit valt deels te verklaren door een flink aantal meldingen naar aanleiding van de coronamaatregelen. Maar toch, het maakt duidelijk dat discriminatie nog niet uitgebannen is, ook niet (vooral niet) op de arbeidsmarkt. Soms vindt de discriminatie onbewust plaats, is het een gebrek aan kennis over wat discriminatie is. Dan is het een kwestie van bewustwording, van kennis vergaren (zie bijvoorbeeld deze e-learning over discriminatie op de werkvloer). Regelmatig is het echter onverholen discriminatie of racisme. Dat kan alleen uitgebannen worden door het keihard aan te pakken, bijvoorbeeld door het uitdelen van boetes en naming en shaming (reputatieschade). Een wetsvoorstel is hiertoe in de maak.