Zo ga jij om met discriminerende verzoeken van opdrachtgevers

21 maart is de Internationale dag tegen Racisme en Discriminatie. Want dat komt helaas nog steeds veel voor. Ook in Nederland. Denk aan homo’s die in elkaar geslagen worden omdat ze hand in hand over straat lopen. Vrouwen met hoofddoek die worden uitgemaakt voor terrorist. Of mensen met een Arabische naam die pas worden uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek als ze een oer-Hollandse naam op hun cv zetten.

Discriminatie in de uitzendbranche

Ook als uitzendprofessional kan jij bijdragen aan een samenleving waarin iedereen écht gelijk is en mag zijn wie hij of zij wil zijn. Want het is realiteit dat uitzendbureaus regelmatig te maken krijgen met discriminerende verzoeken. Uit onderzoek van tv-programma Radar in 2018 is gebleken dat iets minder dan de helft van de uitzendbureaus meeging in het discriminerende verzoek van de opdrachtgever. Klanten die bijvoorbeeld expliciet vragen om Polen, want die werken zo hard. Of een opdrachtgever die geen Marokkanen wil, vanwege ervaringen in het verleden. Het is niet gemakkelijk, maar als uitzendprofessional is het aan jou de taak om stevig in je schoenen te staan en niet mee te werken aan discriminatie.

Hoe herken je discriminatie? 

Soms is het heel duidelijk dat iets discriminerend is. Maar het kan soms ook heel ingewikkeld zijn om te herkennen. Want discriminatie, dat kan zowel direct als indirect voorkomen. Wat is het verschil precies? Bij discriminatie waarbij direct onderscheid wordt gemaakt, wordt bijvoorbeeld specifiek gevraagd om 17-jarige vakkenvullers. Dat is discriminatie op basis van leeftijd en dat mag niet. Discriminatie met indirect onderscheid valt wellicht minder op. Bijvoorbeeld als een vacature specifiek vraagt om scholieren. Scholieren zijn jong. In zo’n vacature wordt dus alsnog gediscrimineerd op leeftijd. Misschien is er wel een alleenstaande ouder die graag parttime wat bij wil verdienen. Die sluit je uit op deze manier. Daarom is ook deze vorm van discriminatie verboden.

Er zijn een aantal vormen die op de arbeidsmarkt het vaakst voorkomen. Dat is discriminatie op basis van:

• Afkomst
• Leeftijd
• Zwangerschap

Hoe ga je om met discriminatie?

Allereerst ga je goed kijken naar het verzoek. Is het discriminerend? Of is het misschien indirect verwoord? Als je het niet zeker weet, onderzoek het dan. De ABU heeft bijvoorbeeld een handig documentje samengesteld, dat je kan gebruiken om het verzoek te beoordelen. Daarnaast kan je het verzoek natuurlijk ook voorleggen aan collega’s. Misschien lezen zij er iets in, wat jou nog niet was opgevallen.

Buig het om!

Ook al wil je zelf niet meedoen aan discriminatie, je wil natuurlijk ook niet deze klant verliezen. Ga niet mee in het discriminerende aspect van het verzoek. Zorg er in plaats daarvan voor dat je het verzoek ombuigt op zo’n manier dat het discriminerende aspect verdwijnt. Naar welke kwaliteiten is de klant nu echt op zoek in zijn uitzendkrachten? Als de klant bijvoorbeeld vraagt om Polen omdat ze zo hard werken, dan kan je zeggen dat je op zoek gaat naar harde werkers. Maar dat jij je selectie niet gaat maken op nationaliteit of afkomst. Per slot van rekening selecteer jij het liefst op kwaliteiten en ervaring.

Gevolgen van discriminatie

Naast dat discriminatie grondwettelijk verboden is (art. 1), heeft het ook persoonlijke en maatschappelijke gevolgen. Zo kan iemand die structureel slachtoffer is van discriminatie psychische problemen ontwikkelen, zoals verminderd zelfvertrouwen, depressie en sociale isolatie. Mensen voelen zich machteloos als ze steeds maar weer worden afgewezen vanwege hun leeftijd, geslacht, kleur of religie, waardoor sommige uiteindelijk zelfs stoppen met het zoeken naar werk. Maar arbeidsmarktdiscriminatie levert ook economische schade op. Sommige mensen vinden door discriminatie geen werk of alleen functies waar ze overgekwalificeerd voor zijn. Zo blijven talenten en competenties van mensen onbenut. De economische schade daarvan kan in de miljarden per jaar lopen.

De ABU is een campagne begonnen om discriminatie in de uitzendbranche tegen te gaan. Met de campagne ‘Werk Jij Mee? Zeg Nee’ roepen ze uitzendprofessionals op om eens bewust te kijken of je met een discriminerend verzoek te maken hebt. Welke functie-eisen mogen gesteld worden, en welke niet? En hoe zorg je ervoor dat je de klant behoudt die een discriminerend verzoek doet, zonder mee te werken aan discriminatie? Want we moeten er ons bewuster van zijn dat discriminatie in veel vormen voor kan komen. Ook als het niet direct opvalt.